Камал Смайылов
Камал Сейітжанұлы 1932 жылы 24 сәуірде Жезқазған (қазіргі Қарағанды) облысының Ұлытау ауданы, Сарлық ауылында дүниеге келді. 1949 жылы орта мектепті аяқтағаннан кейін, С.Киров атындағы Қазақ Ұлттық Университетін журналистика мамандығы бойынша тәмамдаған (1954). Өнертану ғылымының кандидаты. 1954-1960-жылдары "Білім және еңбек" журналының редакторы, 1964-жылға дейін Қазақстан Жастар одағы Орталық Комитетінің бас хатшысы, 1971-жылға дейін ҚазақССР-і Госкино төрағасының орынбасары, "Қазақфильм" киностудиясының директоры болды. 1971-1973-жылдары Қазақстан компартиясы Орталық комитетінің үгіт-насихат бөлімі бастығының орынбасары қызметін атқарды. 1977-жылға дейін ҚазақССР-і кинематоргафия жөніндегі мемлекеттік комитетінің төрағасы, ҚазақССР-і министрлер кабинетінің іс басқармасы мәдениет бөлімінің бастығы болды. 1986-жылға дейін ҚазақССР-і телевидение және радио жөніндегі Мемлекеттік комитетінің төраға орынбасары және төрағасы болды, 1988-жылға дейін Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің мәдениет бөлімін басқарды. 1989-1994-жылдар аралығында "Парасат", "Қазақстан коммунисі", "Ақиқат" журналдарының бас редакторы қызметін атқарды. 1993-жылдың сәуірінен желтоқсан айлары аралығында ҚР Жоғарғы кеңесінің ұлттық саясат, мәдениет және тілді дамыту жөннідегі комитетінің төрағасы міндетін атқарды. Сондай-ақ, 1990-жылдың қаңтар айынан бері Қазақстан журналистер одағының басқармалар төрағасы, кейінірек осы одақтың консультативтік кеңесінің төрағасы болды. Соңғы уақыттарда К.Смаилов Қазақ Мемлекеттік өнер академиясының журналистика факультетінің телевидение кафедрасын басқарды. К.Смайылов «Құрмет белгісі» орденімен екі мәрте, сондай-ақ басқа да көптеген медальдармен марапатталып, «Қазақстан Республиксына еңбек сіңірген қайраткер» атағына ие болды. Камал Смайылов публицистикалық және танымдық 15 кітабының авторы.
Әдебиеттер тізімі
Смаилов К. Ғасыр қырқасында: 200 жылға саяхат. - Алматы: Жалын, 1986. - 302 б.
Смаилов К. Оянған ойлар: публицистикалық толғау. - Алматы: Жалын, 1991. - 238 б.
Смаилов К. Өмірдің өзімен өлшесек...: НТР және қазақ әдебиеті. - Алматы: Жазушы, 1983. - 256 б.
Смайылов К. XXІ ғасырға саяхат. - Алматы: Қазақстан, 1978. - 263 б.
Смайылов К. Жолданбаған 27 хат. - Алматы: Қазақстан, 1992. - 232 б.
Смайылов К. Көптомдық шығармалар жинағы. - Алматы: Қазығұрт, 2012- 443 б. - 1 т.
Смайылов К. Үш томдық шығармалар жинағы. Том 1. - Алматы: Қазығұрт, 2003. - 448 б.
Смайылов К. Үш томдық шығармалар жинағы. Том 2. - Алматы: Қазығұрт, 2004. - 488 б.
Смайылов К. Үш томдық шығармалар жинағы. Том 3. - Алматы: Қазығұрт, 2004. - 392 б.
Смайылов К. Шығармалары: публицистикалық ой-толғамдар, әңгіме-хаттар / К. Смайылов; ақылдастар алқасы Б. Әбдішев; ред. Қ. Асанов; Қарағанды облысының әкімдігі. - Астана: Фолиант, 2013. - 402 б.
***
Смайылов К. Ауыл-алтын тамыр // Егемен Қазақстан. - 2003. - 29 қаңтар. - 2 б.
Смайылов К. Біздің Баубек //Қазақ әдебиеті.- 1965.- 7 мамыр.
Смайылов К. Ғарыш және Қазақстан // Егемен Қазақстан. - 2003. - 12 сәуір. - 4 б.
Смайылов К. Ғасыр. Ғылым. Қазақстан // Орталық Қазақстан. - 2002. - 24 сәуір.
Смайылов К. Жұлдызды Жәйрем //Қазақ әдебиеті.- 1999.- 11 желтоқсан.
Смайылов К. Қазақ даласы Сібір суына сусап отыр // Ана тілі. - 2003. - 13 наурыз. - 6 б.
Смайылов К. Қазақ журналисі //Қазақ әдебиеті.- 1997. N25(маусым),-3 б.
Смайылов К. Құрметті де беделді кісі болған // Мысты өңір. - 2007 . - 1 маусым.(N22). - 8 б.
Смайылов К. «Қыз Жібек» дастанын орыс тіліне аударған // Жас Алаш. - 2001. - 25 қыркүйек. - 5 б.
Смайылов К. "Қыз Жібек" неден басталған еді?.. // Жас Алаш.- 2000.- 5 қазан
Смайылов Қ. Нарық және халық: Шерханға хат //Егемен Қазақстан.- 2002.- 14 қыркүйек.-2 б.
Смайылов К. Тәуелсіздік толғауы: 1996// Егемен Қазақстан.- 2002.- 29 тамыз.-2 б.
Смайылов К. Ұзын саны 300.000 данамен шыққан кітапты осал деуге бола ма?: /Жазушы Медеу Сәрсекенің "Қазақтың Қанышы" роман-эссесі Мемлекеттік сыйлыққа ұсынылды// Қазақ әдебиеті.- 2000.- 17 қараша(N46).-8 б.
Смайылов К. Үзеңгі дос // Жұлдыз. - 2002. - №9. - 5-12 б.
Смайылов К. Шебер де білікті журналист // Мысты өңір. - 2008. - 29 ақпан (№ 7). - 6 б.
Смайылов К.С. Сарыарқа Ұлытаудан басталады // Сарыарқа. - Жезқазған. - 2008. - 27 маусым (№ 57). - 5 б.
К.Смайыловтың шығармашылығы туралы әдебиеттер:
Сан қырлы тұлға: Камал Смайылов туралы естеліктер / Қазақстан Республикасы Мәдениет және Ақпарат Министрлігі Ақпарат және мұрағат комитеті. - Алматы: Алатау, 2012. - 383 б.
Сердәлі Б. К. Камал Смайылов – публицист: автореферат. - Алматы: [б. и.], 1999. - 29 б.
Смайылов Камал (1932-2003) // Қазақстан жазушылары: анықтамалық : 75 жыл / құраст. С. Қамшыгер. - Алматы: Ан Арыс, 2009. - 363 б.
Камал Смайылов // Қазақстан жазушылары: ХХ ғасыр. Анықтамалық. – Алматы: «Ана тілі» баспасы ЖШС. 2004.- 285 б.
Смайылов Камал Сейітжанұлы (1932-2003) // Жезқазған: энциклопедиялық анықтама. – Алматы: Эверо, 2004. – 391-392 б.
Смайылов Камал Сейітжанұлы (1932-2003) // Қарағанды. Қарағанды облысы: энциклопедия / ред. А. А. Абдулин. - Алматы: Атамұра, 2006. – 476-477 б.
Тұрсын Қ. Қазақ теледидары: тарих пен тағылым: DIGITAL MEDIA ASIA, 2008. - 270 б.
Ұлытау ұландары // Ахметов Қ. Ұлытау: тарихи әдебиет / Қ. Ахметов; ред. Р. Тұрлынова. - Астана: Фолиант, 2006. – 302 б.
***
Ақтаев С. Көп қырлы қаламгер // Ақиқат. - 2004. - №6. - 47-52 б.
Ахметов Қ. Ақылын айтар ағамыз еді // Мысты өңір. - 2007 . - 13 шілде(N28). - 6 б.
Ахметов Қ. Мұзжарғыш // Сарыарқа. - Жезқазған. - 2002. - 24 көкек.
Домбай Н. Ұлытаудың біртуар перзенті // Мысты өңір. - 2007 . - 20 сәуір(N16). - 3 б.
Елеукенов Ш. «Ақ бөкен» // Парасат. - 2004. - №7. - 29-31 б.
Ергөбек Қ. Асқан ұйымдастырушы, шапшаң жазушы // Ақиқат. - 2011. - № 3. - 44 - 48 б ; № 4. - 39 - 42 б.
Ерман Ж. Алаштың азаматы // Қазақ әдебиеті. - 2002 . - 19 сәуір (N16). - 15 б.
Әбдікәрімов С. Қазақтың Камалы // Дала мен қала. - 2012. - 16 сәуір (№ 16). - 11 б.
Әбдікәрімов С. Камалдың қамал бұзар қаламы // Ақиқат. - 2012. - № 4. - 45 - 47 б.
Әбдікәрімов С. Қос өнердің қорғаны // Жас қазақ үні. - 2002. - 19 сәуір(N15). - 3 б.
Әбілдина Ғ. Қазақ киносының ақтаңгері // Орталық Қазақстан.- 2015.-23 сәуір (№ 66/67).- 8 б.
Әбілдина Ғ. Сағыныш сазы // Орталық Қазақстан. - 2014. - 19 тамыз (№ 156). - 4 б.
Әбулақап Р. Өлеңдер // Мысты өңір. - 2003. - 7 қараша. - 16 б.
Әденұлы Р. Ұлытаудың ұлы // Қазақ әдебиеті. - 2002 . - 19 сәуір (N16). - 15 б.
Әзімов С. Шаршамайтын Шарманов // Егемен Қазақстан. - 2015. - 2 желтоқсан (№ 231). - 8 б.
Жазушылардың ХІІ құрылтайы// Қазақ әдебиеті.- 2002.- 3 мамыр(N18).-10-11 б.
Жандәулетова Қ. Жезқазғанда көшесі бар Қамалдың // Сарыарқа. - Жезқазған. - 2010. - 29 қаңтар (№ 8). - 4 б.
Камал Сейтжанұлы Смайылов // Сарыарқа. - Жезқазған. - 2003. - 28 маусым.
Қамал Смайылов: некролог // Қазақстан ZAMAN. - 2003. - 27 маусым. - 2 б ; Қазақ әдебиеті. - 2003. - 27 маусым. - 15 б.
Қаражігітов А. Топжарған тау тұлға // Сарыарқа. - Жезқазған. - 2002. - 24 көкек. - 2 б.
Қожамсейітов С. Қазаққа керек қайраткер еді // Сарыарқа. - Жезқазған. - 2012. - 8 маусым (№ 24). - 6 б.
Қожамсейітов С. Тау шыңы алыстан көрінеді // Сарыарқа. - Жезқазған. - 2004. - 24 сәуір.
Қозыбаев С. Журналистиканың ғана емес, бүкіл мәдениетіміздің желмаясы // Егемен Қазақстан. - 2012. - 21 сәуір (№ 172/177). - 7 б.
Құл-Мұхаммед М. А. Ақжарылқап // Орталық Қазақстан. - 2012. - 28 сәуір (№ 71/72). - 2 б.
Мұртаза Ш. Қайраткер Камал // Егемен Қазақстан. - 2006. - 21 желтоқсан (№ 315). - 5 б.
Мырзабеков Б. Камалым – Қамалым // Сарыарқа. - Жезқазған. - 2003. - 28 маусым.
Нарымбетов С. Алдымызда аға бар еді // Қазақ әдебиеті. - 2005. - 11 қараша(N45). - 11 б.
Наурызбай М. Камал Смайылов атындағы пилон ашылды // Сарыарқа. - Жезқазған. - 2011. - 29 сәуір (№ 17). - 2 б.
Рахұлы А. Камал Смайыловқа көше берілді //Орталық Қазақстан.-2011.-17мамыр (№ 77).-1 б.
Сейітжанов М. Менің Камал - папам халқының мақтанышы еді // Шарайна. - 2007. - 27 сәуір (№ 47). - 4 б.
Сейіткенов Н. Түгел түскен Алашқа күндей еді-ау шуағы: Н.Сейіткеновпен әңгіме / Әңгімелескен Қ.Құрмансейіт // Мысты өңір. - 2004. - 25 маусым. - 6 б.
Сейтіжанов М. Камал – папа // Сарыарқа. - Жезқазған. - 2007 . - 27 сәуір.(N17). - 5 б.
Тәуелсіздік ақиқаты // Қазақ әдебиеті.- 2001.- 14 желтоқсан(N50).-5 б.
Шарманов Т. Ұлытаудың перзенті: ҚР Ұлттық Ғылым Академиясының академигі Т.Шармановпен сұхбат / сұхбаттасқан Сәметқызы А. // Мысты өңір. - 2012. - 4 мамыр (№ 17). - 6 б.
Ыдырысов Ә. Алаш рухты ұрангер// Жас Алаш.- 2002.- 25 сәуір.-4 б.
Ысқақов А. Ұлы дала перзенті // Сарыарқа. - Жезқазған. - 2012. - 20 сәуір (№ 17). - 4 б.